Op 19 juli 1949 stuurt de heer Vonk, die dan op het adres Spindersteeg nr. 3 woont, aan het college van B&W een brief waarin hij verzoekt de straatnaam te wijzigen in (b.v.b.) Spinderlaan.
Zulks, zo schrijft hij, in verband met het door mij houden van pensiongasten, ik heb n.l. overtuigende bewijzen dat de naam "steeg" niet erg inslaat.
B&W, ook toen al zeer begaan met het welbevinden van de inwoners dezer gemeente, sturen de brief door aan de directeur van Gemeentewerken, de heer Weener. Met het verzoek om hen van advies te dienen.
Deze, toen nog niet geprivatiseerde, ambtenaar komt prompt in actie, en schrijft op 4 augustus aan B&W dat naar zijn mening de naamswijziging ongewenst is. Hij motiveert dat als volgt: "Het komt mij voor dat de bestaande naam "Spindersteeg" zeer karakteristiek is, en wijziing van deze oude naam derhalve minder gewenst is. En zeker niet de goedkeuring van de Vereniging "Oud Ede" zal kunnen wegdragen".
Nou zou je denken dat meneer Weener dat dan zelf even aan Oud Ede had kunnen vragen. Maar dat is verkeerd gedacht. Hij sluit zijn brief aan B&W af met de zin: "Wellicht verdient het overweging ter zake het advies van de Vereniging "Oud Ede" te vragen”.
Dat deel van het advies hebben B&W niet gevolgd. Zij hadden wel behoefte aan een vervolgadvies, zo blijkt. Maar ze hielden dat liever ambtelijk, en stuurden de brief van meneer Weener dus "om bericht en raad " aan de Gemeentearchivaris, destijds de roemruchte heer Denijs.
Tja, dat was een beetje vragen naar een bekende weg. Denijs was, als archivaris, gericht op conserveren van de geschiedenis. Ook van oude toponiemen. De heer Denijs antwoordt dan ook uitvoerig, en legt zelfs uit dat "steeg" etymologisch op het Griekse "steichein" terug gaat. Ook vermeldt hij dat uit archiefonderzoek blijkt dat de naam Spinder-, Spenter- of Spennesteeg al in verpondingsregisters uit 1674 genoemd wordt. Dus minstens drie eeuwen oud is, en historische betekenis heeft gekregen.
Dat had hij goed gezien, overigens.
Hij adviseert B&W dan ook "met de meeste aandrang" deze "typische streeknaam" die "reeds honderden jaren oud is" niet te wijzigen.
Overigens beschikte hij over een vooruitziende blik, als hij schrijft; "Dit klemt des te meer omdat, wanneer naamsverandering wordt toegepast ter voldoening aan een verzoek, gebaseerd uitsluitend op zakelijke motieven, een precedent wordt geschapen waardoor aan bewoners aan andere stegen de gelegenheid wordt geboden eveneens naamsverandering te verzoeken. Met het kleine aantal oude benamingen dat op het historisch grondgebied van het voormalig Ambt Ede is overgebleven moet voorzichtig worden omgesprongen".
B&W, gehoord de adviezen, laten de heer Vonk vervolgens weten dat een naamswijziging van de Spindersteeg er niet in zit.
Toen nog niet. Later zijn talloze namen van stegen wèl gewijzigd, op grond van hetzelfde argument als gehanteerd door de heer Vonk: de ongunstige connotatie van "steeg". Zo ook de Spindersteeg, die al weer velel jaren Spinderweg heet
In de afbeelding (uit de kadastrale minuut 1832) ziet u dat de Spindersteeg overgaat in de Schuttersteeg. Ze lagen op het grondgebied van het buurschap Ede-Veldhuizen, en vormden de zuidelijke waterkering. De Schuttersteeg dankt zijn naam aan een uitwaterende sluis, het schut, waardoor via de Wetering het water uit Doesburg en Veldhuizen, via Maanen en Bennekom, op de Grift geloosd kon worden.
De verklaring voor Spinder, Spenne of Spenne vinden we als we kijken naar de functie van de steeg: waterkering. Het Woordenboek der Nederlandse Taal kent Spont in de betekenis van stop of tqp in een vat. Beter bekend is het spongat dat in vaten is aangebracht. In het Duits heet een Spont een Spund. En een Spundwand is een wand die water tegenhouden moet, bijvoorbeeld bij de aanleg van een kelder. De Spindersteeg was inderdaad een dijk die water uit noordelijker buurschappen moest keren.
Jan Kijlstra
28-09-2011, rev. 18-11-2019