Een galgenberg op de Ginkelse Hei

Als in vroeger tijden een misdadiger werd veroordeeld tot de doodstraf was het gebruikelijk dat de executie werd uitgevoerd op een schavot, in feite een podium, op een plek waar ruimte was voor veel toeschouwers. Nadat het vonnis voltrokkeen was werd het stoffelijk overschot vervoerd naar een galgenberg of galgenveld. Daar stond een galg, doorgaans vergezeld van een radstaak. Zo'n radstaak was een paal met bovenaan een rad of wagenwiel. Want als een veroordeelde was onthoofd kon het lijk niet meer aan een galg worden opgehangen, en werd dan op zo'n radstaak gelegd.

s Grooten galg en rad Drieberg

Bovenstaande afbeelding toont een detail uit de bekende kaart van de Veluwe, gemaakt (ca.1557) door de cartograaf sGrooten in opdracht van de landsheer Filips II, koning van Spanje.

Als we dit stukje uit de kaart nader bekijken, zien we ten noorden van het bos twee radstaken staan, en rechts van het bos een galg en rad. Ook zien we rechts een ontginning, met een boerderij. En een tweetal wegen. Die wegen waren twee tracés van de Hessenweg.

Het kan niet anders zijn dan dat de ontginning ter rechterzijde de landbouwenclave Kreel is. Tussen het Edese Bos en Kreel ligt ook heden ten dage nog een rij grafheuvels in de Ginkelse Hei. Feitelijk zijn dat er vijf, maar ze worden de Drieberg genoemd. De afgebeelde wegen liepen om de galg en het rad, en dus ook om de grafheuvels heen.

We weten uit de literatuur dat geëxcecuteerde misdadigers, die niet in de gewijde grond van een kerkhof begraven mochten worden, na de executie verplaatst werden naar een galgenberg of galgenveld. Daar werden zij overgelaten aan de natuur. Dergelijke galgenbergen en velden lagen bij voorkeur op plekken waar ze van verre zichtbaar waren, en bij voorkeur in de nabijheid van doorgaande wegen.

De twee radstaken verbeelden de Galgenberg in Lunteren. En die galg en rad, tussen het Edese Bos en Kreel, zullen dan op de hoogstgelegen plek in de Eder Hei gelegen hebben, op de Drieberg.