Wim Teunissen
Op de noordoostelijke hoek van de Telefoonweg en Brouwerstraat stond vroeger een bakkerij. Ooit gesticht door E.J. van Capelleveen, en in 1903 overgenomen door P.A. Neuman.
De bekende Edese chroniqeur Nijenhuis schrijft hierover, in “Een stukje Telefoonweg” (1988):
“Het was een ruim pand met naast de bakkerswinkel ook nog een kruidenierszaak waar moeder Neuman, en later één van de dochters, de scepter zwaaide.
De meeste bekendheid heeft Neuman gekregen door zijn beschuitfabriek, waarvoor hij een speciale vertegenwoordiger in dienst had die in de wijde omgeving bestellingen opnam en, heel modern, per auto afleverde.
Bakkerij Neuman. Links: Wim Teunissen
In de goede jaren had Neuman alleen in deze tak van het bedrijf twaalf tot veertien mensen in dienst onder leiding van de later zo bekend geworden “Sparta man” Wim Teunissen.
Tijdens de St. Nicolaas-week werden 's avonds in de bakkerij schiet- en sjoelwedstrijden gehouden, waarin men tegen een kleine inzet een grote speculaaspop kon winnen, en die zeer populair waren.
In het begin van de jaren vijftig deed Neuman zijn zaak over aan Admiraal, en heeft zich daarna nog enige tijd belast met het rondbrengen van medicijnen voor apotheek Puper.”
Wim Teunissen, geboren in 1903, ging na zijn schooltijd werken bij bakker Neuman. En hij deed het goed, want hij groeide door tot leider van de beschuitfabriek.
Dat leidinggeven zat er kennelijk al vroeg in, de lichaamstaal op de voor de bakkerij genomen foto spreekt voor zichzelf, daar staat een “haantje de voorste”.
Ook op een andere foto uit die tijd is dat te herkennen. Ook hierop staat, tweede van rechts, een zelfbewuste jongeman,
Bij de beschuitoven. 2e van rechts: Wim TeunisenDeze jongeman had ook een zeer sportieve inslag. En hield wel van een uitdaging, van competitie.
Hij was dan ook, samen met de boven geciteerde Nijenhuis, lid van de voetbalvereniging TOVOL. TOVOL stond voor “Tot oefening van onze ledematen”.
T.O.V.O.L.
In 1927 is TOVOL gefuseerd met de Edese Atheliek en Voetbalvereniging “Ede”.
Voetbal alleen was niet genoeg, Wim ging ook op gym, bij Sparta. Hij behoorde tot de uitblinkers, hij had talent en was, net als in de bakkerij, behoorlijk fanatiek.
Dan wordt je als snel “voorturner”. Op trainingsavonden mocht je dan aan de andere gymnasten voordoen hoe een oefening uitgevoerd moest worden. Het was een hele eer als je voorturner mocht worden.
Sparta groeide sterk, en had leiders nodig. Gediplomeerde leiders. Voorturners konden een leidersdiploma halen. Dat betekende studeren. Wim was niet in staat de opleiding te betalen, maar Sparta wilde hem zó graag als leider hebben dat de vereniging de opleiding betaalde.
Sparta bezat vroeger een eigen gebouw. Dat is later aan de gemeente verkocht, en bij de bombardementen op 17 september 1944 vernietigd. Op die plek, aan de Maanderweg naast de Lutherse Kerk, staat nu een gebouw van die kerk.
Er was een, voor die tijd, ruime zaal, maar er was ook ruimte achter het gebouw. Dat weten we,omdat er foto’s zijn waarop Wim Teunissen op een naar buiten gesjouwde brug zjn kunsten vertoonde
Brugoefening achter het Sparta-gebouw
Wim werd ook als leider door de gymnastiekvereniging DOS in Bennekom ingehuurd. In 1933 was DOS bijna verdwenen, maar een paar leden, Henk Vos en Jan van Beek, wisten weer leven in de brouwerij te krijgen. Als leider werd Wim Teunissen aangsteld, en met zes meisjes, drie jongens, vijf dames en zeven heren werd er onder de leiding van Wim Teunissen een nieuwe start gemaakt. Dat was overigens met instemming van Sparta.
Echter, de vergoeding bij DOS was te gering. En, omdat hij erg druk was bij DOS, bleef er te weinig tijd voor Sparta over, zeker toen hij daar hoofdleider werd. Toen heeft zich een beetje gewroken dat Sparta zijn leiderscursus had betaald, want daaraan werd hij op dat moment “fijntjes” herinnerd. Niet voor niets heeft hij later tegen goede turners, die de leidersopleidng wilden gaan doen, altijd gezegd dat ze vooral zélf hun cursus moesten betalen!
Hoe dan ook, Wim ging afbouwen bij DOS. Van de laatste uitvoering van DOS onder zijn leiding, in het verenigingsgebouw (nu museum?) is een geluidsopname bewaard. Wim was toen 24 jaar leider geweest bij DOS, maar heeft de 25 jaar gehaald door de lessen op vrijdagavond nog een tijdje aan te houden. Onder Wim Teunissen is DOS sterk gegroeid, hij was een uitstekende leider, die wel eisen stelde, maar altijd vriendelijk bleef.
25 jaar bij een vereniging is een hele tijd. En “en passant” heeft hij ook nog leiding gegeven bij DOK, die andere Edese gymclub. Dat was niet heel lang, van circa 1930 tot 1934. En ook daar groeide onder zijn leiding het ledental voorspoedig, van 46 naar 130.
Daar speelde zeker de oprichting van de meisjes/dames afdeling een rol, Wim Teunissen was altijd zeer geliefd bij met name de vrouwelijke leden.
Dat had veel te maken met het feit dat ze hem konden vertrouwen, als ze bij het uitvoeren van een oefening van het toestel vielen, of aan het eind van zo’n oefening moesten “ afspringen”. Want Wim Teunissen kon heel goed “vangen”, en dat geeft vertrouwen.
Die 24 jaren bij DOS, en zeker die vier jaar bij DOK, vallen weg tegen de tijd die “Ouwe Teun” bij Sparta actief was, dat was gedurende 60 jaar!
Sparta-dames ca. 1950, kringkampioenschappen Brummen
Maar eerst even terug naar vroeger. Op een gegeven moment begonnen Wim en zijn broer Kees een bakkerij annex kruidenierswinkel op Veenderweg 51. Dat was in de dertiger jaren.
Kees dreef de kruidenierszaak, Wim de bakkerij. Dat deed hij part-time. Dit, gekoppeld aan het feit dat een bakker al 's nachts begint met werken, en dan (zeker als parttimer) al vroeg in de middag
klaar was, zorgde voor voldoende tijd voor de gymnastiek.
Toch was het combineren van het bakkersberoep met een steeds drukker bestaan als leider bij meerdere gymnastiekverenigingen op een gegeven moment wel een beetje veel van het goede.
Besloten werd daarom dat broer Kees met de kruidenierszaak zou doorgaan, maar dat Teun zou stoppen met het bakkersbedrijf. De klantenkring werd overgedaan aan Habreg (een bakkerij van
Hansman: Habreg komt van Hansman Brood en Gebak).
Winkel annex bakkerij aan de Veenderweg
Rond 1965 besloot de gemeente Ede om achter de Reehorst aan de Bennekomseweg een sporthal te bouwen. Tot die tijd waren de gymnastiekzalenin de gemeente doorgaans verbonden aan scholen, die ze overdag gebruikten voor gymlessen.’s Avonds werden die zalen dan verhuurd aan (met name) de gymnastiekverenigingen.
Maar er waren (en kwamen) ook steeds meer gymnastiekzalen die beheerd werden doorde gemeente, en waarop door de gemeente toezicht werd uitgeoefend.
Die sporthal stelde andere, en meer, eisen qua beheer en exploitaitie dan tot dan toe bij de gymnastiekzalen gebruikelijk. Er werd een goede oplossing gevonden in de persoon van Wim Teunissen. Hem werd de functie van controleur van alle gemeentelijke gymnastiekzalen aangeboden, inclusief de nieuwe sporthal.
En dat was voor de gemeente niet onvoordelig. Wim deed namelijk het kleine onderhoud zelf, want van wachten op anderen hield hij niet zo. Dat schoot niet op, en daar hield hij nu juist wèl van.
Een goede oplossing: een vaste baan, plus meer avonden vrij! Probleem was alleen dat Wim zijn “baan” bij Sparta daarvoor moest opgeven. Bij zijn afscheid was Wim Teunissen 45 jaar lid van Sparta, en daarvan al 35 jaar actief als (hoofd-)leider.
Wethouder Wiegeraadt (r) spreekt Wim Teunissen toe.
In 1966 bestond Sparta 70 jaar, en werd er een reünie georganiseerd. De ontvangst was in hotel Welgelegen, bij het station Ede-Wageningen.
Maar ‘s middags was er een receptie in restaurant Calluna, bij het Openluchttheater. En bij die gelegenheid werd de vertrekkende Wim Teunissen in het zonnetje gezet, ook al hoefde dat voor hem niet zo nodig.
Hij ontving van voorzitter Van Otterlo een gouden Sparta-insigne. Daarnaast werd hij benoemd tot ere-lid. En de vereniging schonk hem een bungalowtent.
WIm Teunissen bij de bungalowtent
Als klap op de vuurpijl werd hem door wethouder Wiegeraadt, namens de koningin, de zilveren medaille verbonden aan de orde van Oranje-Nassau opgespeld.
In zij dankwoord betrok Wim Teunissen nadrukkelijke ook zijn echtgenote en zijn twee zonen.
Een van die zonen, Herman, zien we op de foto links, in 1968, samen met zijn vader bij voornoemde bungalowtent zitten.
Wie de jongedame was weten we niet, maar Herman voerde zo te zien een geanimeerd gesprek, terwijl vader op zoek is naar z’n aansteker.
Dat kon toen nog, een sportman die rookte.
Voor dit verhaal is dankbaar gebruik gemaakt van de gegevens, foto’s en verhalen die Herman Teunissen ter beschikking stelde.
Jan Kijlstra 30-09-2016